Sandomierskie Krajobrazy - niebieski

Szlak ma swój początek i koniec w Sandomierzu. Wycieczka może stanowić doskonałą alternatywę dla osób, które czują się już troszeczkę zmęczone zwiedzaniem 120 zabytków, jakimi może pochwalić się to miasto. Szlak pozwala poznać najbliższe okolice Sandomierza, które znane są przede wszystkim z tradycji sadowniczych. Szlak poprowadzony został malowniczym terenem. Przebiega w przeważającej mierze lokalnymi drogami asfaltowymi – często w charakterystycznych dla tego obszaru wąwozach, a także szutrowymi.

Teren po którym prowadzi szlak jest mocno pofałdowany. W kilku miejscach występują długie podjazdy.

Oprócz walorów krajobrazowych szlak może się pochwalić kilkoma ciekawymi atrakcjami.

Kaplica p.w. św. Rocha i św. Jacka w Nowych Kicharach, zbudowana została w XVII w. Według legend znajdował się tu wcześniej dwór obronny benedyktynek. Do dzisiaj zachowały się jedynie fragmenty jednej z baszt.

Winnica Sandomierska jest malowniczo położona na wzgórzu nieopodal Dwikóz. Na miejscu jest możliwość obejrzenia gospodarstwa, degustacji i zakupu miejscowego wina. Podczas zwiedzania winnicy i winiarni właściciele dzielą się wiedzą winiarską. Opowiadają jak prowadzić winnicę, jak zrobić wino wysokiej jakości. Przekazują również wiele informacji związanych z historią gospodarstwa oraz dziejów winiarstwa na sandomierszczyźnie.

Rezerwat „Góry Pieprzowe”. Góry te, inaczej zwane Pieprzówkami, to szereg wzgórz zbudowanych m.in. z łupków kambryjskich (bardzo starych skał powstałych ok. 500 mln lat temu), swym kolorem i wyglądem przypominających ziarna pieprzu, chronionych rezerwatem przyrody. Znajdują się tu również liczne stanowiska roślinności kserotermicznej i stepowej. Można tu podziwiać kilkanaście dziko rosnących gatunków róż.

Największą atrakcją na szlaku jest królewskie miasto Sandomierz . Zlokalizowane na siedmiu wzgórzach średniowieczne miasteczko słynie z ponad 120 zabytków architektury z różnych epok. Sandomierz był siedzibą książąt (Henryka Sandomierskiego, Bolesława Kędzierzawego, Leszka Białego, Bolesława Wstydliwego) i rezydencja królów (Kazimierza Sprawiedliwego). Jego początki sięgają X w. Rozwijał się jako ważna osada na szlaku handlowym do Krakowa i na wschód Europy. W ostatnich latach Sandomierz zyskał rozgłos dzięki serialowi „Ojciec Matuszu”, które akcja rozgrywa się w mieście. Wśród najcenniejszych zabytków Sandomierza wymienić można:

Rynek średniowieczny z XIV-wiecznym ratuszem miejskim pośrodku i otaczającymi go 30 zabytkowymi kamienicami. Centralne miejsce zajmuje ratusz z połowy XIV w. Jego renesansowa attyka pochodzi z wieku XVI i zaliczana jest do najpiękniejszych w Polsce (autorstwa prawdopodobnie J. M. Padovano).

Brama opatowska przetrwała jako jedyna z dawnych czterech bram wjazdowych do miasta. Wzniesiona w II połowie XIV w. za czasów Kazimierza Wielkiego. Przed wiekami Brama Opatowska służyła obrońcom Sandomierza, obecnie znajduje się tutaj znakomity punkt widokowy z którego, przy dobrej widoczności, można oglądać obszar nawet do 80-90 km.

Kościół Św. Ducha usytuowany jest tuż przy Bramie Opatowskiej i połączony z klasztorem (i przyległym szpitalem). Lokował go w 1312 r. kasztelan krakowski Żegota. Świątynia ta była kilkakrotnie niszczona i odbudowywana. Jest to kościół jednonawowy z wydłużonym prezbiterium. Od północy przylega kaplica klasztorna. Architektura ściany ołtarzowej wykonana został w 1770 r. przez Macieja Rejchana.

Kościół św. Jakuba to jeden z najcenniejszych w Sandomierzu i w Polsce zabytków romańskiej architektury. Wzniesiony został w latach 1226–50 na potrzeby zakonu dominikanów. Fundatorem był biskup krakowski Iwo Odrowąż. Osobliwością świątyni, poza wspaniałym wnętrzem i wystrojem, jest XIII-wieczna gablota z kośćmi zakonników-męczenników, wydobytymi z grobów wirydarza, noszącymi ślady strzał tatarskich. Na dzwonnicy kościoła zachowały się najstarsze w Polsce dzwony kościelne z 1314 i 1389 r. Jest on trójnawową bazyliką. Od południa do jego prezbiterium przylega skrzydło dawnego klasztoru.

Kolegiata NMP – zbudowana została w II poł. XIV w. na miejscu kościoła wzmiankowanego już w 1148 r. Przy kościele tym Kazimierz Sprawiedliwy ustanowił w 1119 r. kapitułę kolegiacką. Obecny kościół wzniesiony został z fundacji Kazimierza Wielkiego w latach 1360–82. Kolegiata była wielokrotnie niszczona i odbudowywana. W 1960 r. została podniesiona do godności bazyliki mniejszej. Jest budowlą trójnawową, halową. Zwraca uwagę szczególnie bogate wyposażenie jej wnętrz. W latach 1186–1207 funkcję prepozyta kościoła pełnił Wincenty Kadłubek.

Collegium Gostomianum jest jedną z najstarszych szkół średnich w Polsce. Ufundowane zostało w 1602 r. przez Hieronima Gostomskiego. Tu pobierali nauki bohaterowie „Popiołów” S. Żeromskiego (Rafał Wolbromski i Krzysztof Cedro).

Zamek po raz pierwszy wspomniany w kronice Janka z Czarnkowa jako budowla wzniesiona przez Kazimierza Wielkiego. Wielokrotnie niszczony, odbudowywany i przebudowywany. Powstał w 1349 r. w miejscu dawnej warowni istniejącej już od X w. Od wieku XVI pełnił rolę królewskiej rezydencji. Zniszczony podczas „Potopu” w 1656 r. Ocalało tylko jedno skrzydło, które Jan III Sobieski przekształcił w korpus główny. W 1817 r. przeznaczono go na więzienie, które istniało do 1959 r. W ocalałym i wyremontowanych skrzydle mieści się Muzeum Zamkowe.

Atrakcje przyrodnicze w najbliższej okolicy to wąwozy powstałe z lessowej glebie. Do najwspanialszych należą wąwozy „Królowej Jadwigi” i „Piszczele” .

W Sandomierzu zwiedzanie zabytków przeszłości można również połączyć z odpoczynkiem nad Wisłą, przejażdżką statkami wodnymi, wędkowaniem.

Kilometraż:

Sandomierz (ul. Mickiewicza) – Sucharzów 4,4 km – Nowe Kichary 7,4 km – Dwikozy 11,5 km – Mściów 14,4 km – Kamień Łukawski 18,1 km – Kamień Plebański 20,2 km – Sandomierz (ul. Browarna) 23,0 km

Nawierzchnia:

Asfaltowa – 20,0km/86,5%  

Szutrowa – 1,5km/7%

Betonowa – 0,6km/2,5%

Gruntowa polna – 0,5km/2,5%

Brukowa – 0,4km/1,5%

Administrator szlaku:

Oddział PTTK im. A. Patkowskiego w Sandomierzu