Sandomierskie Krajobrazy

Szlak pozwala poznać najbliższe okolice Sandomierza, które znane są przede wszystkim z tradycji sadowniczych. Warto zatem wybrać się na wyprawę właśnie w okresie kwitnięcia drzew owocowych, kiedy to białe i różowe dywany sięgają niemal po sam horyzont.

Szlak poprowadzony został pięknym malowniczym terenem. Przebiega w przeważającej mierze lokalnymi drogami asfaltowymi – często w charakterystycznych dla tego obszaru wąwozach, a także szutrowymi. Część dróg przecina wprost sady owocowe co stanowi dodatkową atrakcję na szlaku.

Teren po którym prowadzi szlak jest mocno pofałdowany. W kilku miejscach występują długie podjazdy.

Oprócz walorów krajobrazowych największą atrakcją na szlaku jest królewskie miasto Sandomierz. Zlokalizowane na siedmiu wzgórzach średniowieczne miasteczko słynie z ponad 120 zabytków architektury z różnych epok. Sandomierz był siedzibą książąt (Henryka Sandomierskiego, Bolesława Kędzierzawego, Leszka Białego, Bolesława Wstydliwego) i rezydencja królów (Kazimierza Sprawiedliwego). Jego początki sięgają X w. Rozwijał się jako ważna osada na szlaku handlowym do Krakowa i na wschód Europy. W ostatnich latach Sandomierz zyskał rozgłos dzięki serialowi „Ojciec Matuszu”, które akcja rozgrywa się w mieście. Wśród najcenniejszych zabytków Sandomierza wymienić można:

Rynek średniowieczny z XIV-wiecznym ratuszem miejskim pośrodku i otaczającymi go 30 zabytkowymi kamienicami. Centralne miejsce zajmuje ratusz z połowy XIV w. Jego renesansowa attyka pochodzi z wieku XVI i zaliczana jest do najpiękniejszych w Polsce (autorstwa prawdopodobnie J. M. Padovano).

Brama Opatowska przetrwała jako jedyna z dawnych czterech bram wjazdowych do miasta. Wzniesiona w II połowie XIV w. za czasów Kazimierza Wielkiego. Przed wiekami Brama Opatowska służyła obrońcom Sandomierza, obecnie znajduje się tutaj znakomity punkt widokowy z którego, przy dobrej widoczności, można oglądać obszar nawet do 80-90 km.

Kościół św. Ducha usytuowany jest tuż przy Bramie Opatowskiej i połączony z klasztorem (i przyległym szpitalem). Lokował go w 1312 r. kasztelan krakowski Żegota. Świątynia ta była kilkakrotnie niszczona i odbudowywana. Jest to kościół jednonawowy z wydłużonym prezbiterium. Od północy przylega kaplica klasztorna. Architektura ściany ołtarzowej wykonana został w 1770 r. przez Macieja Rejchana.

Kościół św. Jakuba to jeden z najcenniejszych w Sandomierzu i w Polsce zabytków romańskiej architektury. Wzniesiony został w latach 1226–50 na potrzeby zakonu dominikanów. Fundatorem był biskup krakowski Iwo Odrowąż. Osobliwością świątyni, poza wspaniałym wnętrzem i wystrojem, jest XIII-wieczna gablota z kośćmi zakonników-męczenników, wydobytymi z grobów wirydarza, noszącymi ślady strzał tatarskich. Na dzwonnicy kościoła zachowały się najstarsze w Polsce dzwony kościelne z 1314 i 1389 r. Jest on trójnawową bazyliką. Od południa do jego prezbiterium przylega skrzydło dawnego klasztoru.

Kolegiata NMP – zbudowana została w II poł. XIV w. na miejscu kościoła wzmiankowanego już w 1148 r. Przy kościele tym Kazimierz Sprawiedliwy ustanowił w 1119 r. kapitułę kolegiacką. Obecny kościół wzniesiony został z fundacji Kazimierza Wielkiego w latach 1360–82. Kolegiata była wielokrotnie niszczona i odbudowywana. W 1960 r. została podniesiona do godności bazyliki mniejszej. Jest budowlą trójnawową, halową. Zwraca uwagę szczególnie bogate wyposażenie jej wnętrz. W latach 1186–1207 funkcję prepozyta kościoła pełnił Wincenty Kadłubek.

Collegium Gostomianum jest jedną z najstarszych szkół średnich w Polsce. Ufundowane zostało w 1602 r. przez Hieronima Gostomskiego. Tu pobierali nauki bohaterowie „Popiołów” S. Żeromskiego (Rafał Wolbromski i Krzysztof Cedro).

Zamek po raz pierwszy wspomniany w kronice Janka z Czarnkowa jako budowla wzniesiona przez Kazimierza Wielkiego. Wielokrotnie niszczony, odbudowywany i przebudowywany. Powstał w 1349 r. w miejscu dawnej warowni istniejącej już od X w. Od wieku XVI pełnił rolę królewskiej rezydencji. Zniszczony podczas „Potopu” w 1656 r. Ocalało tylko jedno skrzydło, które Jan III Sobieski przekształcił w korpus główny. W 1817 r. przeznaczono go na więzienie, które istniało do 1959 r. W ocalałym i wyremontowanych skrzydle mieści się Muzeum Zamkowe.

Atrakcje przyrodnicze w najbliższej okolicy to wąwozy powstałe z lessowej glebie. Do najwspanialszych należą wąwozy „Królowej Jadwigi” i „Piszczele”.

W Sandomierzu zwiedzanie zabytków przeszłości można również połączyć z odpoczynkiem nad Wisłą, przejażdżką statkami wodnymi, wędkowaniem.

Kilometraż [wg. ważniejszych miejscowości i punktów na szlaku]    

Sandomierz (ul. Mickiewicza) – Gołębice 2,9 km – Ocinek 4,6 km – Wysiadłów 6,9 km – Chwałki Dolne 10,5 km – Kobierniki 13,2 km – Andruszkowice 16,4 km – Zawisełcze 18,8 km – Sandomierz (ul. Koseły) 21,6 km

Nawierzchnia

Droga asfaltowa – 16,0km/74% 
Droga szutrowa – 4,2km/19,5%
Droga betonowa – 1,0km/4,5%
Droga gruntowa polna – 0,4km/2%

Oznakowanie szlaku

Szlak w miejscach, gdzie pojawia się oznakowanie został oznakowany zgodnie z Instrukcją znakowania szlaków turystycznych PTTK tj. na białym podkładzie symbol roweru i znak prowadzący w kolorze odpowiadającym szlakowi (czarny).

Administrator szlaku

Oddział PTTK im. A. Patkowskiego w Sandomierzu