Świętomarz Kościół - Iłża

Początek szlaku to miejscowości Świętomarz, gdzie znajduję się  kościół gotycki (XIV - XV w) pw. Wniebowzięcia NMP Kościół wraz z drewnianą dzwonnicą jest wpisany do rejestru zabytków nieruchomych, dalej szlak prowadzi drogą lokalną do Tarczka. Tarczek to jedna z najstarszych osad w Górach Świętokrzyskich – stanowiła w średniowieczu ważny ośrodek życia gospodarczego. Znajduje się tu jeden z najstarszych kościołów w Polsce. Wyróżnikiem wsi Tarczek jest kościół wzniesiony w 1067 roku przez Lamberta Zulę, biskupa krakowskiego. Jak głosi dawna tradycja kościół został konsekrowany przez samego św. Stanisława w 1072 roku, który był również następcą biskupa Zuli.
Kościół wzniesiony został w stylu romańskim. Do dzisiejszego dnia jego pierwotny kształt zachował się prawie w całości w nieskazitelnym stanie. Został zbudowany z kamienia ciosowego, zazwyczaj kwadratowego kształtu. Trzy wąskie okna od strony północnej i jedno od południowej zachowały się w pierwotnej formie. W tylnej ścianie prezbiterialnej znajduje się okienko pochodzenia pierwiastkowego, zamienione obecnie na nisze, w której stoi figura św. Jana Chrzciciela. W 1887 roku opatrzony został sufitem z desek, trzciny i wapnia. Dach kościoła natomiast pokrywa gont. Szlak przecina ruchliwą drogę nr 752 i drogą lokalną prowadzi w kierunku Radkowic. W Radkowicach na wzniesieniu po prawej stronie znajduj się drewniany kościół XVII w., W kościele są trzy barokowe ołtarze: główny z obrazami Matki Bożej z Dzieciątkiem i Przemienienia Pańskiego, oraz boczne – Św. Barbary i Św. Rozalii. Zachowały się oryginalne szybki okienne z malowidłami ludowymi oprawione w ołów. Na szybach znajdują się m.in. przedstawienia Matki Bożej z Dzieciątkiem, Św. Stanisława i Św. Anny Samotrzeć, a także dawne herby. Szlak skręca w lewo, drogą leśną i częściowo dawnym torowiskiem kolejki wąskotorowej prowadzi w kierunku Starachowic. W ich okolicy od średniowiecza istniały tu ośrodki hutnicze. W XII w. ustaliły się stosunki własnościowe na tym terenie. Tereny leżące na północ od dzisiejszych Starachowic stały się własnością cystersów z Wąchocka, tereny położone po południowej stronie – otrzymali benedyktyni ze Świętego Krzyża. W 1624 r. przekształcili oni zakupiony od wdowy Kowalskiej teren „wedle sadzawki za Rudą Starzechowską” w miasto Wierzbnik, na mocy przywileju króla Zygmunta II Wazy. uż dwa lata później opat świętokrzyski Bogusław Boksa Radoszewski wybudował tam i wyposażył drewniany kościół. Położone obok dóbr cysterskich miasto stało się zarzewiem wieloletniego konfliktu między cystersami i benedyktynami. Starachowice przypuszczalnie wzięły swą nazwę od „minery Starzechowskiej” czyli kopalni rudy żelaza będącej w posiadaniu lub dzierżawie rodziny Starzechów (Starzechowskich), którzy (znów – prawdopodobnie) uzyskali od wąchockich cystersów przywilej założenia wsi. Starachowice były za sprawą Stanisława Staszica jednym z miast stanowiących „ciągły zakład fabryk żelaznych nad Kamienną”. Tu kończył się proces wytopu i zaczynał etap walcowania. W 1921 r. w Warszawie podjęto decyzję o budowie w okolicy miast fabryki zbrojeniowej, gdzie produkowano działa polowe, haubice, a przede wszystkim – broń przeciwpancerną i przeciwlotniczą. Miasto w swym obecnym kształcie powstało z połączenia miasta Wierzbnika, osady fabrycznej Starachowice i wsi Starachowice. Podstawą jego powojennego rozwoju była decyzja z 1948 r. o lokalizacji Fabryki Samochodów Ciężarowych. Przez lata budowano tam samochody STAR. Tam też, na podwoziu STARA powstał papamobile, z którego korzystał podczas swoje pielgrzymki do Polski papież Jan Paweł II. W  Starachowicach, szlak prowadzi ulicami: Myśliwską, Ostrowiecką, 17 Stycznia, Wierzbową, Rogowskiego do Muzeum Przyrody i Techniki.

Dalej szlak prowadzi ulicami Piłsudskiego, Krywki, Partyzantów,  Kopalnianą, następnie drogą leśną w kierunku Ostrożanki i Tychowa Starego. Następnie w pobliżu byłych kopalni Mikołaj, Rudka i Irena do Trębowca. Przez miejscowości Osiny, dalej szlak prowadzi drogą lokalną do Pakosławia i Iłży. Na terenie miasta i gminy Iłża znajduje się podstrefa Specjalnej Strefy Ekonomicznej Starachowice, obejmująca obszar 9,2 ha i zagospodarowana w ponad 8%. Miasto położone jest nad rzeką Iłżanką w południowej części województwa mazowieckiego, przy północnym krańcu Przedgórza Iłżeckiego – północny kraniec miasta leży już na Równinie Radomskiej. Znajduje się ok. 130 km od Warszawy i ok. 30 km na południe od Radomia. Przez miasto przebiega droga krajowa nr 9, która jest częścią trasy europejskiej E371. Historycznie należy do Małopolski. Leżało w ziemi sandomierskiej, następnie w województwie sandomierskim. W latach 1867–1916 miasto było stolicą powiatu iłżeckiego. Do 1975 miasto należało do powiatu iłżeckiego w województwie kieleckim. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. radomskiego.

Szlak bardzo atrakcyjny pod względem krajobrazowym, prowadzony przez mniejsze miejscowości o nie wielkim natężeniu ruchu, łączy ze sobą duże miasta tj. Starachowice i Iłżę.

Kilometraż:

Świętomarz – Kościół Św. Idziego w Tarczku 2,6 km – Radkowice 7,5 km – Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach 23 km - Lipie 30,5 km - Trębowiec 44,4 km - Pakosław 53,9 km – Iłża 58,8 km

Nawierzchnia:

Droga asfaltowa – 48,39 km / 82,29%

Droga brukowana – 0,13 km / 0,22%

Droga płytowa – 0,11 km / 0,18%

Droga gruntowa leśna – 6,09 km / 10,35%

Droga inna (ścieżka rowerowa) – 0,37 km / 0,62%

Administrator szlaku:

Oddział Międzyszkolny PTTK w Starachowicach, aleja Armii Krajowej 1, 27-200 Starachowice, tel. 41 275 52 44, 606 324 049