Dawna Synagoga w Pińczowie

Jeśli wierzyć legendom i dawnym opowieściom, historia społeczności żydowskiej w Pińczowie sięga XIV stulecia. Wtedy to król Kazimierz Wielki miał podarować miejscowym Żydom plac pod pierwszą synagogę. Powyższy fakt zdaniem historyków należy traktować wyłącznie w kategorii legendy, która świadczy jednak o wielowiekowej tradycji pińczowskiego sztetla.

Pierwsza znana pisana wzmianka o pińczowskich Żydach pochodzi bowiem z XVI stulecia. Pińczów przez wiele wieków był miastem prywatnym. Jego właściciele zapewniali Żydom swobodę w działalności, tolerancję religijną i bezpieczeństwo. Synagoga to jedyny namacalny ślad, jaki dziś można znaleźć w tkance tego niewielkiego miasteczka.

Warto wspomnieć, że w XVIII stuleciu w Pińczowie stały aż trzy synagogi, a dwie z nich (murowane) przetrwały do II wojny światowej. Po tragicznych wydarzeniach z lat okupacji, synagogę przy ul. Krakowskiej rozebrano, pozostawiając jedynie synagogę starą.

Dziś zrewitalizowana bożnica jest częścią pińczowskiego Muzeum Regionalnego. Surowa bryła na planie kwadratu pozbawiona jest większych elementów dekoracyjnych. Do sali głównej (tak zwanej męskiej) przylega niewielka salka kahalna. Nad nimi wznosi się pomieszczenie dla kobiet, czyli babiniec, który trzema wąskimi otworami okiennymi otwiera się na salę męską. Do wnętrza synagogi wiedzie przedsionek, który zdobią malowidła ścienne (polichromie).

Znajdziesz tu zarówno teksty modlitw, jak i pełne symboliki przedstawienia roślin i zwierząt. Największym pomieszczeniem, które zajmuje ponad połowę bożnicy jest sala męska. Z przedsionka prowadzi do niej ciekawy portal. W tym pomieszczeniu zwróć uwagę na dwa wysokie, obecnie zdobione witrażami okna. Pomiędzy nimi wznosi się zachowana, renesansowa szafa ołtarzowa (czyli Aron ha-kodesz). W tej sali zwróć też uwagę na niezwykle cenne malowidła z XVII stulecia.