Wąchock to jedna z miejscowości położonych nad Kamienną, która w XIX stuleciu nosiła miano jednej z najpracowitszych polskich rzek.
Wtedy to wzdłuż jej biegu powstał ciąg zakładów przemysłowych. Założenia konstruowano zgodnie z planem, który zakładał industrializację ziem ówczesnego Królestwa Polskiego.
Budowę wąchockiego zakładu metalurgicznego ukończono w 1827 roku. Jak na tamte czasy zaplanowano tu nowoczesne rozwiązania i bogate wyposażenie. Surówkę na stal przerabiano aż w 6 piecach (tak zwanych fryszerkach). Pracę hutników ułatwiały zaś 3 młoty.
Trudna historia XIX stulecia odcisnęła jednak swoje piętno także i na wąchockim zakładzie. Kilka lat po upadku powstania styczniowego, zamknięta i zdewastowana fabryka kilkakrotnie zmieniała swoich właścicieli. Sam zakład, pierwotnie przeznaczony do produkcji stali, zmienił swoją funkcję na młyn produkujący zboże.
W końcu w 1899 roku budynki dawnej fabryki zakupił Mikołaj Schoenberg. Przedsiębiorca zorganizował tu fabrykę maszyn młyńskich, młyn oraz odlewnię. Maszyny, początkowo napędzane skomplikowanym napędem wodnym, pod koniec XIX stulecia zaczęły zasilać turbiny.
Dalsza historia również nie był łaskawa dla wąchockiego przemysłu. Wielka powódź zniszczyła w 1903 roku większość maszyn. Choć rodzina Schoenbergów szybko usunęła zniszczenia, całkowity kres zakładu przyniosła II wojna światowa. Po 1945 wyposażenie fabryki stopniowo rozebrano.
Wzniesiony przy młynie przez Mikołaja Schoenberga okazały pałac gościł w swych murach posterunek milicji, urząd gminy, mieszkania, przedszkole i przychodnię lekarską. Dziś rezydencja stoi opuszczona, budząc ciekawość turystów spacerujących wokół zalewu na rzece Kamiennej.
Obecnie właścicielem pałacu jest Przedsiębiorstwo Polonijno-Zagraniczne.
English
