Rezerwat "Chelosiowa Jama"

Chelosiowa Jama – gm. Piekoszów, 1997, rez. przyr. nieożyw., pow. 25,83 ha, różnorodne formy krasu wraz z najdłuższym w regionie świętokrzyskim systemem jaskiniowym, rozwiniętym w dewońskich wapieniach.

Opuszczając Kielce szosą nr 761 w kierunku Piekoszowa, mijamy w Jaworzni Fabrycznej widoczny zza zabudowań niski, pękaty ceglany komin. To ruiny wapiennika, w którym wypalano wapno z wapienia wydobywanego w położonym tuż obok kamieniołomie. Znajduje się tu rezerwat geologiczny Chelosiowa Jama, obejmujący dwa wyrobiska, dzięki widocznemu w ich ścianach kontaktowi wapieni środkowego dewonu z osadami permskimi i triasowymi. W wapieniach powstały różnorodne formy krasowe – nigdzie indziej w Górach Świętokrzyskich kras nie jest tak dobrze rozwinięty.

Znajduje się tu kilka jaskiń, m.in. nieudostępniany turystycznie system jaskiniowy Chelosiowa Jama – Jaskinia Jaworznicka. Długość jej korytarzy wynosi ponad 4 km: to najdłuższa jaskinia Polski poza Tatrami. Niecałe 2 km na zachód za zabudowaniami głównej części Jaworzni widać zalesione wzgórze Moczydło (317 m n.p.m.), teren rezerwatu Moczydło. Zachowały się tu liczne tzw. szpary i szybiki, ślady prac górniczych z XVII–XIX w. Z występujących tu żył kalcytu pozyskiwano galenę (ruda ołowiu) i baryt. Zwiedzanie rezerwatu utrudnia bujna roślinność.

Rezerwat Chelosiowa Jama rozciąga się po północnej stronie drogi nr 761. Samochód można zostawić koło stacji benzynowej zaraz obok węzła z drogą S7, gdzie znajduje się tablica informacyjna o rezerwacie. Dojście do rezerwatu Moczydło możliwe jest od niewielkiego parkingu obok szkoły w Jaworzni.