Pomnik upamiętniający bitwę pod Gruszką (29–30.09.1944 r.)

Pomnik upamiętnia bitwę pod Gruszką, która odbyła się 29–30 września 1944.

Bitwa stoczona została w trakcie działań na froncie wschodnim, pomiędzy wojskami niemieckimi a polskimi i radzieckimi partyzantami.

Rankiem 29 września liczące około 1500 osób i dowodzone przez majora Henryka Połowniaka, pseudonim „Zygmunt”, zgrupowanie Armii Ludowej, w składzie: 1 Brygada Armii Ludowej imienia Ziemi Kieleckiej, 2 Brygada Armii Ludowej „Świt”, przybyła z lasów suchedniowskich 11 Brygada Armii Ludowej „Wolność” oraz kilka innych, mniejszych oddziałów leśnych, zostało otoczone przez 5 tysięcy żołnierzy i żandarmów niemieckich w rejonie wsi Gruszka, 20 kilometrów na północny zachód od Kielc.

Przeprowadzony przez nieprzyjaciela koncentryczny atak doprowadził do zajęcia Gruszki w godzinach popołudniowych i rozcięcia obrony oddziałów Armii Ludowej na dwa izolowane ośrodki. Mimo tego sukcesu Niemcom nie udało się rozczłonkować szyków obronnych partyzantów, którzy w nocy z 29 na 30 września zdołali wyrwać się z okrążenia w zwartych oddziałach. Straty zgrupowania wyniosły około 50 zabitych i 70 rannych.